Category: آسیب شناسی روانی
چنانکه پیشتر عنوان شد، اختلال استرس پس از سانحه یا PTSDنوعی اختلال روانی است که می تواند پس از تجربه و یا مشاهده حادثه یا واقعه تهدید کننده رخ دهد. حوادثی مانند شرکت در جنگ، بلایای طبیعی، حوادث تروریستی، تصادف، و یا ضرب و شتم جسمی یا آزارهای جنسی که ممکن است در دوران کودکی و یا بزرگسالی رخ دهد می تواند موجب بروز این اختلال شود. تحقیقات اخیر نشان می دهد که آسیبهای دوران کودکی مانند جدایی های ناگهانی، آزارهای مدرسه ای، تنبیهات بدنی، عاطفی و سوء استفاده جنسی و نیز مورد غفلت قرار گرفتن در دوران کودک هر قدر هم که شدید نباشد ولی اگر به دفعات زیاد اتفاق بیفتد می تواند در بزرگسالی به صورت PTSD خود را نشان دهد. تحقیقات اخیر اشاره می کند که حتی تجربیات سخت و دردناکی مانند شکست عشقی، احساس خیانت، مهاجرت و یا پناهندگی می تواند منجر به بروز عوارض این اختلال شود.
انواع واکنش های پس از استرس و سانحه
پنج نوع اصلی از واکنش های استرس پس از ضربه شناسایی شده است که عبارتند از: پاسخ تنش نرمال، اختلال استرس حاد، PTSD ساده، PTSD همراه با دیگر اختلالات و PTSD پیچیده و بغرنج
واکنش استرس عادی
پاسخ تنش نرمال زمانی رخ می دهد که بزرگسالان سالم ضمن یاد آوری حادثه، تنها تجربه خاطرات نامطلوب، بد، بیحس کننده عاطفی را به خاطر می آورند بدون این که تنش و پریشانی را در زمان حال تجربه کنند.این افراد معمولا بعد از تجربه نامطلوب و یا شرایط استرس آور طی چند هفته به بهبودی کامل دست می یابند. پیش آگهی این نوع واکنش مثبت بوده و با کاربرد راههای مقابله با استرس به سادگی علایم آن رفع می شود.
اختلال استرس حاد اختلال استرس حاد، با حمله های هراس و واکنش های حاد وحشت، سردرگمی ذهنی، اختلال تجزیه ای ، بی خوابی شدید، شک و تردید، و عدم توانایی در مراقبت های اولیه از خود، و عدم توانایی مدیریت کار و فعالیت های ارتباطی شناسایی می شود. وقتی تعداد نسبتا کمی ازاعضای خانواده یا جامعه از صدماتی مانند مرگ، تخریب، یا از دست دادن خانه از حادثه هایی مثل تصادف یا زلزله یا وقایع دیگرجان به در می برند این علایم را از خود نشان می دهند. برای این دسته افراد درمان هایی مانند حمایت فوری، دور شدن از صحنه از تروما، استفاده از دارو برای تسکین فوری غم و اندوه، اضطراب و بی خوابی، و روان درمانی حمایتی کوتاه مدت برای مدیریت بحران و نیز حساسیت زدایی با کمک حرکت چشم مفید است.
PTSD ساده
این اختلال شامل تجربه دوباره و مداوم رویداد آسیب زا است در این موقعیت فرد ممکن است برای فرار از محرک های مرتبط با تروما، به بیحس کننده های عاطفی مانند الکل و مخدرها، پناه ببرد. این نوع آسیب نیز ممکن است به حساسیت زدایی با کمک حرکت چشم ، روان درمانی گروهی ، روش های شناختی-رفتاری، درمانهای دارویی، و یا روش های ترکیبی پاسخ دهد.
PTSD همراه با دیگر اختلالات
گاهی PTSD همراه با دیگر اختلالات روانی است. این نوع اختلال بسیار شایع تر از نوع ساده آن است. این نوع PTSD معمولا با حداقل یک اختلال روانپزشکی مهم دیگر مانند افسردگی، اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، اختلال هول و هراس، و سایر اختلالات اضطرابی همراه است. تحقیقات نشان می دهند که درمان دو اختلال به طور هم زمان دست آورد نتایج بهتری را در پی خواهد داشت. این امر به ویژه برای موارد همراهیPTSD و الکل و مواد مخدر، بیشتر صدق می کند. درمان این نوع اختلالات همراه، مشابه اختلال PTSD است مضاف بر این که اگر بیمار درگیر اعتیاد به مواد یا الکل هست به طور همزمان باید برای ترک آن اقدام شود.
PTSD پیچیده یا بغرنج
گاهی اوقات "اختلال استرس شدید" یا PTSD" پیچیده یا بغرنج" در بین افرادی رخ می دهد که در شرایط استرس زای طولانی مدت قرار گرفته اند. این مورد شامل کسانی می شود که به خصوص در دوران کودکی مورد آزارهایی از قبیل سوء استفاده جنسی که به طور مکرر و یا شدید اتفاق افتاده و یا این که سوء استفاده از طرف یکی از نزدیکان بسیار قابل اعتماد صورت گرفته باشد. یا کودکانی که در معرض طرد ونادیده گرفته شدن از طرف والدین و مراقبین اولیه قرار داشته اند. همچنین تجربه بد رفتاری های فیزیکی و عاطفی شدید و یا طولانی در دوران کودکی از طرف والدین، نزدیکان، همکلاسی ها، معلم، همسایه و یا هر فرد دیگری از موارد زمینه ساز بروز این اختلال است. افراد درگیر این تجربیات اغلب با اختلال شخصیت مرزی و یا ضد اجتماعی و یا اختلالات تجزیه ای تشخیص داده میشوند. در این افراد مشکلات رفتاری به صورت تکانشگری، پرخاشگری، رفتارهای جنسی پرخطر، اختلالات خوردن، سوءمصرف الکل یا مواد مخدر، رفتارهای خود تخریبی، مشکلات عاطفی شدید به صورت خشم شدید، افسردگی، یا حمله های وحشت زدگی، و مشکلات روانی مانند گسستگی افکار، اختلالات تجزیه ای و فراموشی دیده می شود. درمان این بیماران اغلب بسیار طولانی است و پیشرفت در آن در بعضی موارد ممکن است بسیار کندتر از بقیه موارد باشد و نیازمند یک برنامه حساس و با ساختار است که توسط تیمی از متخصصان PTSD و دیگر زمینه ها طراحی و اجرا شود.
در نهایت این که
همان طور که در این شماره و شماره گذشته بحث شد اختلال استرس پس از سانحه بسیار گسترده تر از آن است که به نظر می رسد. هرگونه شرایط استرس زا اعم از شدید و یا ضعیف ولی دراز مدت می تواند منجر به بروز این اختلال شود. لذا شناخت این اختلال و اثرات آسیب زایی که بر زندگی شخصی، سلامتی جسمی و روانی ونیز زندگی خانوادگی، شغلی و اجتماعی فرد دارد، به انسانها کمک می کند که به موقع به دنبال کمک ازمنابع با صلاحیت برآیند. همچنین این هشدار را برای خانواده ها دارد که در مراقبت از فرزندان خود برای مصون سازی آنها از درگیری با انواع استرس های کوچک و بزرگ تلاش بیشتری به کار ببرند. چرا که اتفاقات و رفتارهایی که شاید ساده و بی اهمیت به نظر برسد گاهی اوقات می تواند آینده فرزندان ما را تباه کند.
انواع واکنش های پس از استرس و سانحه
پنج نوع اصلی از واکنش های استرس پس از ضربه شناسایی شده است که عبارتند از: پاسخ تنش نرمال، اختلال استرس حاد، PTSD ساده، PTSD همراه با دیگر اختلالات و PTSD پیچیده و بغرنج
واکنش استرس عادی
پاسخ تنش نرمال زمانی رخ می دهد که بزرگسالان سالم ضمن یاد آوری حادثه، تنها تجربه خاطرات نامطلوب، بد، بیحس کننده عاطفی را به خاطر می آورند بدون این که تنش و پریشانی را در زمان حال تجربه کنند.این افراد معمولا بعد از تجربه نامطلوب و یا شرایط استرس آور طی چند هفته به بهبودی کامل دست می یابند. پیش آگهی این نوع واکنش مثبت بوده و با کاربرد راههای مقابله با استرس به سادگی علایم آن رفع می شود.
اختلال استرس حاد اختلال استرس حاد، با حمله های هراس و واکنش های حاد وحشت، سردرگمی ذهنی، اختلال تجزیه ای ، بی خوابی شدید، شک و تردید، و عدم توانایی در مراقبت های اولیه از خود، و عدم توانایی مدیریت کار و فعالیت های ارتباطی شناسایی می شود. وقتی تعداد نسبتا کمی ازاعضای خانواده یا جامعه از صدماتی مانند مرگ، تخریب، یا از دست دادن خانه از حادثه هایی مثل تصادف یا زلزله یا وقایع دیگرجان به در می برند این علایم را از خود نشان می دهند. برای این دسته افراد درمان هایی مانند حمایت فوری، دور شدن از صحنه از تروما، استفاده از دارو برای تسکین فوری غم و اندوه، اضطراب و بی خوابی، و روان درمانی حمایتی کوتاه مدت برای مدیریت بحران و نیز حساسیت زدایی با کمک حرکت چشم مفید است.
PTSD ساده
این اختلال شامل تجربه دوباره و مداوم رویداد آسیب زا است در این موقعیت فرد ممکن است برای فرار از محرک های مرتبط با تروما، به بیحس کننده های عاطفی مانند الکل و مخدرها، پناه ببرد. این نوع آسیب نیز ممکن است به حساسیت زدایی با کمک حرکت چشم ، روان درمانی گروهی ، روش های شناختی-رفتاری، درمانهای دارویی، و یا روش های ترکیبی پاسخ دهد.
PTSD همراه با دیگر اختلالات
گاهی PTSD همراه با دیگر اختلالات روانی است. این نوع اختلال بسیار شایع تر از نوع ساده آن است. این نوع PTSD معمولا با حداقل یک اختلال روانپزشکی مهم دیگر مانند افسردگی، اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، اختلال هول و هراس، و سایر اختلالات اضطرابی همراه است. تحقیقات نشان می دهند که درمان دو اختلال به طور هم زمان دست آورد نتایج بهتری را در پی خواهد داشت. این امر به ویژه برای موارد همراهیPTSD و الکل و مواد مخدر، بیشتر صدق می کند. درمان این نوع اختلالات همراه، مشابه اختلال PTSD است مضاف بر این که اگر بیمار درگیر اعتیاد به مواد یا الکل هست به طور همزمان باید برای ترک آن اقدام شود.
PTSD پیچیده یا بغرنج
گاهی اوقات "اختلال استرس شدید" یا PTSD" پیچیده یا بغرنج" در بین افرادی رخ می دهد که در شرایط استرس زای طولانی مدت قرار گرفته اند. این مورد شامل کسانی می شود که به خصوص در دوران کودکی مورد آزارهایی از قبیل سوء استفاده جنسی که به طور مکرر و یا شدید اتفاق افتاده و یا این که سوء استفاده از طرف یکی از نزدیکان بسیار قابل اعتماد صورت گرفته باشد. یا کودکانی که در معرض طرد ونادیده گرفته شدن از طرف والدین و مراقبین اولیه قرار داشته اند. همچنین تجربه بد رفتاری های فیزیکی و عاطفی شدید و یا طولانی در دوران کودکی از طرف والدین، نزدیکان، همکلاسی ها، معلم، همسایه و یا هر فرد دیگری از موارد زمینه ساز بروز این اختلال است. افراد درگیر این تجربیات اغلب با اختلال شخصیت مرزی و یا ضد اجتماعی و یا اختلالات تجزیه ای تشخیص داده میشوند. در این افراد مشکلات رفتاری به صورت تکانشگری، پرخاشگری، رفتارهای جنسی پرخطر، اختلالات خوردن، سوءمصرف الکل یا مواد مخدر، رفتارهای خود تخریبی، مشکلات عاطفی شدید به صورت خشم شدید، افسردگی، یا حمله های وحشت زدگی، و مشکلات روانی مانند گسستگی افکار، اختلالات تجزیه ای و فراموشی دیده می شود. درمان این بیماران اغلب بسیار طولانی است و پیشرفت در آن در بعضی موارد ممکن است بسیار کندتر از بقیه موارد باشد و نیازمند یک برنامه حساس و با ساختار است که توسط تیمی از متخصصان PTSD و دیگر زمینه ها طراحی و اجرا شود.
در نهایت این که
همان طور که در این شماره و شماره گذشته بحث شد اختلال استرس پس از سانحه بسیار گسترده تر از آن است که به نظر می رسد. هرگونه شرایط استرس زا اعم از شدید و یا ضعیف ولی دراز مدت می تواند منجر به بروز این اختلال شود. لذا شناخت این اختلال و اثرات آسیب زایی که بر زندگی شخصی، سلامتی جسمی و روانی ونیز زندگی خانوادگی، شغلی و اجتماعی فرد دارد، به انسانها کمک می کند که به موقع به دنبال کمک ازمنابع با صلاحیت برآیند. همچنین این هشدار را برای خانواده ها دارد که در مراقبت از فرزندان خود برای مصون سازی آنها از درگیری با انواع استرس های کوچک و بزرگ تلاش بیشتری به کار ببرند. چرا که اتفاقات و رفتارهایی که شاید ساده و بی اهمیت به نظر برسد گاهی اوقات می تواند آینده فرزندان ما را تباه کند.